PARALARIMIZ

1 Ocak 2009’da tedavüle girecek Türk Lirası banknotlarının ön yüzünde Atatürk portreleri bulunurken, arka yüzlerinde Türk bilim, sanat, edebiyat ve müzik tarihinin önde gelen isimlerinin portrelerine yer verildi.

 

Kağıt 5 liraların ön yüzünde Ulu Önder Atatürk arka yüzünde ise  2009 yılından beri  Ord. Prof. Dr. Aydın Sayılı'nın(1913-1993) portresi, güneş sistemi, atomun yapısı, DNA ve ilk çağ mağara resimleri  bulunmaktadır.1913 yılında İstanbul’da doğan Sayılı 1933 yılında Ankara Erkek Lisesi’ni birincilikle bitirdi.1942 yılında Amerika Harvard Üniversitesi’nde bilim tarihi alanında doktorasını tamamlayarak “İslam Dünyasında Bilim Kurumları ”tezi ile dünyada bilim tarihi alanında verilen ilk doktora derecesini almıştır.

 

2009 yılından beri 10 lira'ların arka yüzünde ünlü Türk Matematikçisi Cahit Arf'in resmi bulunmaktadır. Cahit Arf, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi'nde profesör ve ordinaryus profesörlüğe yükseldi ve 1962 yılına kadar çalıştı. Daha sonra Robert Koleji'nde matematik dersleri vermeye başladı. 1964 yılında Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) bilim kurulu başkanı oldu. Cahit Arf, cebir konusundaki çalışmalarıyla dünyaca ün kazanmıştır. Sentetik geometri problemlerinin cetvel ve pergel yardımıyla çözülebilirliği konusunda yaptığı çalışmalar, cisimlerin kuadratik formlarının sınıflandırılmasında ortaya çıkan değişmezlere ilişkin Arf değişmezi ve Arf halkaları gibi literatürde adıyla anılan çalışmaların yanı sıra “Hasse-Arf Teoremi” adı ile anılan teoremi matematik bilimine kazandırmıştır ve bu teoremin denklemi paraya yazılmıştır.

 

2009 yılından beri 20 liraların arka yüzünde 20. yüzyılın başlarındaki çalışmalarıyla tanınan ve Birinci Ulusal Mimarlık Akımı'nın önde gelen isimlerinden olan Türk mimar Mimar Kemaleddin'in resmi ile birlikte Gazi Üniversitesi’nin rektörlük binasının çizgisel bir çalışması  bulunmaktadır.

 

2009 yılından bu yana 50 Liralık banknotların arka yüzünde Türk edebiyatının ve İslam coğrafyasının ilk kadın romancısı olarak tanınan Fatma Aliye Topuz'un resmi bulunmaktadır. 9 Ekim 1862'de İstanbul'da doğdu. Tarihçi Ahmed Cevdet Paşa'nın kızıdır. Fransızca ve Arapça dersleri aldı; matematik, hukuk, Arap tarihi ve felsefesi okudu. Edebi yaşantısına 1889'da George Ohnet'in Volonte adlı romanını Meram adıyla çevirerek başladı. 1892 yılında ilk romanı olan Muhadarat'ı yazdı.

2009 yılından bu yana 50 Liralık banknotların arka yüzünde 17. yüzyıl büyük Türk bestekarı Buhurizade Mustafa Itri’nin portresi bulunmaktadır. Buhûrî-zâde’nin asıl adı Mustafa, Itrî ise mahlasıdır. “Buhûri”nin güzel kokularla münasebetinden dolayı, yine güzel koku ile nisbeti olan Itrî mahlasını almıştır. Çiçekçilik ve meyvecilikle uğraştığı için bu mahlası almış olduğu söylenir. Mûsikî sanatında dehâ mertebesindeki ustalığı, hat sanatı ile Divan şiirine, Arapça ve Farsça’ya derin vukufundan dolayı çok iyi bir öğrenim gördüğü anlaşılıyor.

Banknotlarımızın sonuncusu 200 liranın üzerinde ise 2009 yılından bu yana Anadolu'da Türkçe şiirin öncüsü olan mutasavvıf bir halk şairi aynı zamanda büyük bir Türk düşünürü olan Yunus Emre'nin resmi bulunmaktadır. Türk milletinin yetiştirdiği en büyük tasavvuf erlerinden ve Türk dili ve edebiyatı tarihinin en büyük şairlerinden biri olan Yunus Emre'nin hayatı ve kimliğine dair hemen hemen hiçbir şey bilinmemektedir. Bilinen hususlar onun Risalet-ün-Nushiyye adlı eserini H.707 (M.1308) yılında yazmış olması ve H.720 (1321) tarihinde vefat etmesidir.Böylece H.638 (M.1240-1241) yılında doğduğu anlaşılan Yunus Emre XIII. yüzyılın ikinci yarısıyla XIV. yüzyılın ilk yarısında yaşamıştır.